Autotechniek – instant reparatie van koel- en aircoleidingen

Voor de autoschade-herstelsector, carrosseriebouw e.d. zijn belangrijke efficiency- en kostenvoordelen te behalen. In 2002 bracht de Amerikaanse fabrikant Aeroquip Eaton een systeem op de markt voor eenvoudige montage van flexibele leidingen in nieuwe en bestaande koel- en airco-installaties. Voortbouwend op het succes hiervan introduceerde de fabrikant een methode om defecte verbindingen direct te repareren, zonder tijdverlies door het bestellen van onderdelen.

Carrosseriefabriek Harderwijk bouwt per jaar honderden koel- en vriesinstallaties in bestelwagens. Bij elke unit verbinden vijf à zes slangen van verschillende types en lengtes de diverse componenten met elkaar. Dat komt neer op tien tot twaalf koppelingen, waar uiteraard hoge eisen aan worden gesteld. Na een demonstratie van ons, zag de Gelderse onderneming direct de montage-voordelen van dit nieuwe systeem en schakelde korte tijd daarna over. Eén van die voordelen is dat de slangen precies op de juiste lengte kunnen worden afgekort voordat ze op hun plaats worden gebracht nadat de koppelingen zijn bevestigd.

Het E-Z Clip systeem – spreek uit: EasyClip, maakt het onder andere mogelijk om flexibele slangen toe te passen in nieuwe installaties, maar het leent zich ook voor retrofitting-doeleinden. Daardoor neemt de betrouwbaarheid toe: het gebruik van flexibele slangen als vervanging voor starre leidingen maakt een einde aan ongewenste trillingseffecten.

Het E-Z Clip concept werd destijds gelanceerd als alternatief voor conventionele methoden om fittingen aan slangen te bevestigen: persen en schroeven. Die hebben elk zo hun nadelen.

Persen is omslachtig en de fitting moet in een krimpmachine aan de slang bevestigd worden. Deze handeling moet zorgvuldig worden uitgevoerd, met speciale hulpgereedschappen; de instelling van de machine luistert nauw. Schroeven is relatief duur en biedt weinig overzicht. Het E-Z-Clip systeem zorgt, zonder dat expertise of speciale apparatuur nodig is, voor een snelle, bedrijfszekere koppeling, als het moet ook in moeilijk toegankelijke situaties. Daardoor is de methode ook goedkoop; bovendien is de fitting, anders dan bij persen, opnieuw te gebruiken.

De E-Z Clip set bestaat uit een nippel, verkrijgbaar in vele afmetingen en uitvoeringen plus een verende beugel en twee klemringen (clips). De nippel is voorzien van twee O-ringen voor een absoluut betrouwbare afdichting. De clips worden over het uiteinde van de te koppelen slang geschoven. Vervolgens wordt de goed geoliede nippel in de slang geschoven. De beugel bestaat uit een ring die past in de groef van de nippel en twee armpjes die bij de montage naar de slang toe gericht zijn. De clips worden over de armpjes van de beugel geschoven tot ze in overeenkomstige uitsparingen vallen, ter plaatse van de O-ringen. Tenslotte worden de clips gesloten met een speciale tang en is een absoluut lekdichte, veilige verbinding ontstaan.

Logisch vervolg
De introductie van het Aluminium E-Z Clip Lifesaver System vormt het logisch vervolg op het koppelingssysteem. Hiermee kan men defecte buis- en slangsamenstellingen in airco- en koeltechnische installaties herstellen door de bestaande leidingstukken te voorzien van een E-Z Clip nippel en daartussen een slang van de juiste lengte te plaatsen. De methode is vooral interessant voor autoschade-herstelbedrijven, fitters, carrosserie- en garagebedrijven en andere ondernemingen die zich bezig houden met reparatiewerk aan dergelijke installaties. Hiermee bent u in staat de bestaande onderdelen met hun speciale vormgeving opnieuw te gebruiken terwijl de defecte leiding of slang wordt vervangen. Trillingen, de mogelijke oorzaak van het defect (corrosie is een andere mogelijke oorzaak) hebben na reparatie geen vat meer op de samenstelling.

Hoge kosten en tijdverlies in verband met het bestellen van op maat gemaakte, specifieke leidingonderdelen worden voorkomen. De assemblage geschiedt handmatig, krimpapparatuur is niet nodig. Wel dient de reparateur een zekere ervaring te hebben met het solderen van aluminium.

Voor het herstellen van de verbinding m.b.v. het Aluminium E-Z Clip Lifesaver System moet men zorgvuldig de instructiehandleiding van de leverancier volgen. Het is de bedoeling om de defecte slang (of het starre leidingdeel) te verwijderen en een nieuwe slang te plaatsen, die aan beide zijden d.m.v. een E-Z Clip koppeling met de bestaande leidingstukken van de installatie wordt verbonden.

Voor het solderen van de fittingen met de twee O-ringen aan deze leidingstukken moet men eerst het koelmiddel uit het systeem weg laten lopen, de samenstelling demonteren en de opnieuw te gebruiken onderdelen (dus de beide leidingstukken) goed reinigen.

Voor het demonteren moeten markeringen op de leidingstukken worden aangebracht opdat straks de juiste lengte van de nieuwe GH134-slang kan worden afgekort. De handleiding geeft hiervoor exacte richtlijnen. De installateur moet ook de binnendiameter van de slang en de buitendiameter van de leiding opmeten. De fabrikant van het koel- of aircosysteem zal doorgaans gebruik hebben gemaakt van een standaardafmeting; hieruit kan men de standaardsamenstelling bepalen (-6, -8, -10 of -12).

Vakkundig solderen
Met een metaalzaag worden de leidingdelen doorgezaagd ter plaatse van de aangebrachte markeringen. Daarbij dient de snede goed haaks te zijn en moet zoveel mogelijk van het oorspronkelijke leidingdeel intact gelaten worden als mogelijk is; een recht, onbeschadigd buisgedeelte moet overblijven voor het aanbrengen van de E-Z Clip fittingen.
Aan de hand van de eerder bepaalde afmetingen van slang en leiding worden de juiste fitting en soldeerring geselecteerd. Indien geen standaardafmetingen zijn toegepast, dan geeft de handleiding hiervoor een aparte procedure, waarbij een standaardnippel op lengte en binnendiameter dient te worden afgedraaid.

Na afbramen, reinigen met een ontvettingsmiddel en grondig doorblazen met perslucht, zijn de leidingdelen gereed om te worden gesoldeerd. Dit moet, zoals al aangeduid, vakkundig geschieden om later over een betrouwbare, lekdichte verbinding te kunnen beschikken. Solderen van aluminium is wat moeilijker dan van staal, omdat het solderen gebeurt bij een temperatuur die slechts weinig onder het smeltpunt ligt; vermeden moet worden dat de onderdelen in kwestie lokaal  smelten, wat leidt tot herstelwerk of zelfs aanschaf van een nieuwe component – om dat te vermijden was het ons net te doen!

Tijdens het solderen van de nippelsamenstelling (d.w.z. de nippel en de soldeerring) moet het leidingdeel stevig worden ingeklemd, maar zonder het te vervormen. Het solderen is een secuur werk, waarbij een geschoolde vakman met het juiste gereedschap de handeling moet uitvoeren door de instructies nauwkeurig te volgen. De soldeerflux bijvoorbeeld moet geheel verwijderd worden om achterblijvende flux op leidingdeel of nippel tot corrosie kan leiden met alle gevolgen van dien.

Reparatiesets
Is het solderen bij beide leidingdelen correct uitgevoerd, dan kunnen op de beide nippels twee O-ringen van de goede afmetingen worden geplaatst in de daarvoor bestemde groeven waarna ze kunnen worden bevochtigd met een kleine hoeveelheid smeerolie. De op de juiste lengte afgekorte slang kan nu tussen de leidingdelen worden geplaatst en bevestigd volgens de E-Z Clip-methode, met twee klemringen ter plaatse van de O-ringen en gebruikmakend van de speciale montagetang. Bij het bepalen van de slanglengte gaat men uit van de afstand tussen de eerder genoemde markeringen en neemt een overmaat van 150 mm in acht.

De complete samenstelling wordt in de installatie teruggeplaatst en bevestigd. De vervanging is daarmee compleet en men beschikt over een bedrijfsklare, betrouwbare leiding en dat op basis van ‘klaar-terwijl-u-wacht’, zonder dat onderdelen moesten worden bijbesteld. Vanzelfsprekend moet de installateur wel over een reparatieset beschikken. Aeroquip heeft hiervoor ‘kits’ samengesteld van diverse samenstellingen, met soldeerflux, een reinigingskwast, een assortiment E-Z nippels, GH134 A/C-slang, montagetang, snijmes e.d.

Veel gebruikers van de nieuwe methode, met name autoschade-herstelbedrijven, rapporteren de verwachte tijd- en kostenbesparende effecten.

Lees hoe u zelf een slang aansluiting kunt solderen aan een bestaande leiding, om zo tot een 100% kwalitatief goede verbinding te komen. Deze is zelf ter plekke uit te voeren: Slang aansluiting aan leiding solderen.

Video E-Z clip